“Herhangi bir şeyde anlaşmazlığa düşerseniz, onu Allah’a ve Resulüne götürün.”
Bu ayet-i kerime, icmadan başka, kıyasın da hak ve şer’i bir delil olduğunu ispat etmektedir. Şöyle ki:
Ayet-i kerimede, kendisinde ihtilafa düşülen bir meselenin, Allah’a ve Resulüne götürülmesi emredilmiştir. Bir meselede ihtilafa düşmek için, o meselenin Kur’an’da ve hadislerde açıkça geçmemesi gerekmektedir. Eğer kendisinde ihtilafa düşülen mesele, Kur’an’da ve hadislerde açıkça beyan edilseydi, onun hakkında çekişmeye zaten gerek kalmazdı.
İşte böyle bir meselenin halli için takip edilecek yol, ayetin emriyle, onu Allah’a ve Resulüne götürmek, yani Kur’an’da ve hadislerde, hükmü açıkça bildirilmiş meselelere kıyas ederek hükmü çıkarmaktır.
Demek bu ayet kıyası emretmiştir.
Kıyas: Hükmü açıkça belirtilenlerin arasından, hükmü belirtilmemiş olan bir meselenin emsalinin arayıp bulmak ve onları birbirine benzetip kıyas ederek hükmü ortaya koymaktır.
Şimdi sorumuz şu:
– Madem kıyas şeriatın bir delilidir ve kıyasla hükmü bulunacak meseleler çoktur. Acaba bu kıyası kim yapacak?
Bir milyon hadis-i şerifi ezberlemiş Ahmed İbni Hanbel mi? Yoksa ezberinde 100-200 hadis olmayan bu zamanın sözde alimleri mi?
Ya da bir haftada Kur’an’ın tamamını ezberleyen İmam Muhammed ve dört yaşında hafız olan Süfyan İbni Uyeyne mi? Yoksa Kur’an’ı sadece mealinden okuyup kendini âlim zannedenler mi?
Ya da İmam-ı Şafi’nin beyanına göre, bütün fıkıhçıların babası hükmünde olan İmam-ı Azam mı? Yoksa fıkıh usulü ve kaidelerinden habersiz olarak, sadece zannıyla hükmeden cahil cesurlar mı?
